Savitribai Jyotirao Phule Fellowship For Single Girl Child: सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले फेलोशिप फॉर सिंगल गर्ल चाइल्ड

Savitribai Jyotirao Phule Fellowship For Single Girl Child: शिक्षण हा केवळ अधिकार नसून तो एक शक्ती आहे, जी प्रत्येक व्यक्तीला सक्षम बनवते. विशेषतः मुलींना शिक्षणाच्या माध्यमातून स्वतःच्या पायावर उभं राहण्यासाठी आणि एक उज्ज्वल भविष्य घडवण्यासाठी अनेक संधी उपलब्ध होत आहेत. भारत सरकारच्या शिक्षण मंत्रालयाने अशाच एका महत्वपूर्ण उपक्रमाची सुरुवात केली आहे – “सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले फेलोशिप फॉर सिंगल गर्ल चाइल्ड”.

Savitribai Jyotirao Phule Fellowship For Single Girl Child: सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले फेलोशिप फॉर सिंगल गर्ल चाइल्ड

ही योजना विशेषतः एकल कन्या असलेल्या विद्यार्थिनींसाठी (Single Girl Child) आहे, ज्या उच्च शिक्षणात पीएचडी करू इच्छितात. हा उपक्रम मुलींच्या सशक्तीकरणासाठी मोठ्या प्रमाणात मदत करणारा ठरतो. आज आपण या योजनेविषयी सविस्तर माहिती घेऊ आणि जाणून घेऊ की ही योजना मुलींच्या जीवनात कसा बदल घडवते.

योजनेचे उद्दिष्ट:

ही फेलोशिप केवळ आर्थिक सहाय्य पुरवण्यासाठी नाही, तर समाजात एकल कन्येच्या महत्त्वाची जाणीव निर्माण करणे आणि त्यांना उच्च शिक्षणासाठी प्रोत्साहित करणे हे योजनेचे मुख्य उद्दीष्ट आहे.

या योजनेच्या प्रमुख उद्दिष्टांमध्ये समाविष्ट आहे:

✔ एकल कन्या असलेल्या विद्यार्थिनींना उच्च शिक्षणासाठी प्रेरित करणे, विशेषतः सामाजिक शास्त्र, मानववंशशास्त्र, इतिहास, आणि महिला सशक्तीकरणाशी संबंधित विषयांमध्ये संशोधन करण्यासाठी प्रोत्साहन देणे.
✔ समाजात लहान कुटुंबाच्या संकल्पनेला चालना देणे आणि एकल मुलींचे महत्त्व अधोरेखित करणे.
✔ महिलांना सक्षम बनवणे आणि त्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी करण्यासाठी मदत करणे.

फेलोशिपचा कालावधी आणि फायदे:

ही फेलोशिप पीएचडी (Ph.D.) करत असलेल्या एकल कन्या विद्यार्थिनींना दिली जाते. ही फेलोशिप पाच वर्षांसाठी असते.

फेलोशिपची सुरुवात:

🔹 फेलोशिप त्या वर्षाच्या १ एप्रिलपासून सुरू होते, ज्या वर्षी विद्यार्थिनीची निवड होते किंवा ती संस्थेत प्रवेश घेते, जो काही उशिरा असेल.
🔹 पीएचडी संपेपर्यंत किंवा ५ वर्षांपर्यंत ही मदत विद्यार्थिनीला मिळत राहते.

आर्थिक मदतीचे तपशील:

ही फेलोशिप विद्यार्थिनींना दरमहा निश्चित रक्कम आणि इतर भत्ते देते. खालीलप्रमाणे आर्थिक मदत मिळते:

विवरण	पहिले २ वर्षे (JRF)	शेवटची ३ वर्षे (SRF)
मासिक फेलोशिप रक्कम	₹31,000/-	₹35,000/-
आकस्मिकता निधी (Humanities & Social Science)	₹10,000/- प्रति वर्ष	₹20,500/- प्रति वर्ष
आकस्मिकता निधी (Science, Engineering & Technology)	₹12,000/- प्रति वर्ष	₹25,000/- प्रति वर्ष
दिव्यांग विद्यार्थिनींसाठी एस्कॉर्ट रीडर सहाय्य	₹3,000/- प्रति महिना	₹3,000/- प्रति महिना

हाउस रेंट अलाउन्स (HRA):

✔ हॉस्टेल उपलब्ध असल्यास – विद्यार्थिनीला फक्त हॉस्टेल फी दिली जाईल. मेस, वीज, पाणी याचे अतिरिक्त शुल्क यामध्ये समाविष्ट नाही.
✔ स्वतःच्या राहण्याची सोय केल्यास – विद्यार्थीनीला सरकारच्या निर्धारित निकषांनुसार HRA मिळेल.
✔ संस्थेच्या वतीने राहण्याची सोय असल्यास – प्रत्यक्ष भाड्याच्या मर्यादेपर्यंत HRA देण्यात येईल.

आरोग्य आणि वैद्यकीय मदत:

🔹 या योजनेअंतर्गत स्वतंत्र आरोग्य मदतीचा समावेश नाही, मात्र विद्यार्थिनी आपल्या विद्यापीठातील वैद्यकीय सुविधांचा लाभ घेऊ शकते.

अवकाशाचे नियम:

ही फेलोशिप विद्यार्थिनींना विविध प्रकारच्या सुट्ट्या घेण्याची मुभा देते:

✔ अर्जित सुट्टी – दरवर्षी ३० दिवसांपर्यंत मिळू शकते.
✔ मातृत्व / पितृत्व सुट्टी – सरकारी नियमानुसार एकदाच मिळू शकते.
✔ शैक्षणिक कारणासाठी सुट्टी – विद्यार्थिनीला संशोधन किंवा आंतरराष्ट्रीय शैक्षणिक कामांसाठी १ वर्षापर्यंत सुट्टी घेण्याची परवानगी आहे.

पात्रता अटी:

ही फेलोशिप केवळ एकल कन्या (Single Girl Child) असलेल्या विद्यार्थिनींसाठीच आहे.

✔ विद्यार्थिनी कुठल्याही मान्यताप्राप्त विद्यापीठात किंवा संस्थेत पूर्णवेळ (Regular & Full-time) पीएचडी करत असली पाहिजे.
✔ सर्वसाधारण प्रवर्गासाठी वयाची मर्यादा ४० वर्षे आहे, तर SC/ST/OBC/PWD प्रवर्गासाठी ४५ वर्षे आहे.

Ladki Bahin Yojana Update: महिलादिनाच्या आधी फेब्रुवारी हप्त्याचा लाभार्थ्यांना लाभ – जाणून घ्या संपूर्ण माहिती!

अपात्रता:

❌ जर मुलीला भाऊ असेल, तर ती या योजनेसाठी पात्र ठरणार नाही.
❌ जर विद्यार्थिनी पीएचडी पार्ट-टाईम किंवा डिस्टन्स मोडने करत असेल, तर तिला या योजनेचा लाभ मिळणार नाही.

ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया:

ही योजना पूर्णतः ऑनलाइन आहे आणि अर्ज करण्यासाठी खालील प्रक्रिया पूर्ण करावी लागेल:

1️⃣ अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या: https://frg.ugc.ac.in/
2️⃣ नवीन युजर रजिस्ट्रेशन करा आणि तुमची माहिती भरा.
3️⃣ लॉगिन करून पात्रता अटी तपासा.
4️⃣ शैक्षणिक आणि पीएचडीची संपूर्ण माहिती भरा.
5️⃣ घोषणा वाचून अर्ज सबमिट करा.

आवश्यक कागदपत्रे:

📌 पासपोर्ट साइज फोटो आणि सहीची स्कॅन कॉपी
📌 संशोधन प्रस्ताव आणि त्याचा सारांश
📌 ₹100/- स्टॅम्प पेपरवर पालकांनी स्वप्रमाणित केलेले “एकल कन्या प्रमाणपत्र”, जे SDM/प्रथम श्रेणी मजिस्ट्रेट/तहसीलदार यांनी प्रमाणित केलेले असावे.

निष्कर्ष:

भारत सरकारची सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले फेलोशिप फॉर सिंगल गर्ल चाइल्ड ही उच्च शिक्षणासाठी आर्थिक मदत करणारी तसेच मुलींच्या सामाजिक सन्मानासाठी मोठे पाऊल आहे.

ही योजना विद्यार्थिनींना आत्मनिर्भर होण्याची संधी देते आणि त्यांना एक उज्ज्वल भविष्यासाठी प्रेरित करते.

ही योजना केवळ आर्थिक सहाय्य देणारी नाही, तर समाजाच्या मानसिकतेत बदल घडवणारी आहे. ही संधी मिळवण्यासाठी सिंगल गर्ल चाइल्ड विद्यार्थिनींनी अर्ज करावा आणि आपले स्वप्न पूर्ण करावे!